سيم گير (Tailpiece) و ميله ي تكيه گاه (Endpin يا Spike): سيم گير و ميله ي تكيه گاه در بخش پاييني ساز جاي دارند. سيم گير به طور سنتي از چوب آبنوس يا ديگر چوب هاي سخت ساخته مي شود، مي توان آن را از پلاستيك يا استيل نيز ساخت. اين قطعه از ساز، سيم ها را به انتهاي پاييني ويلنسل متصل كرده و مي تواند يك يا چند پيچ تنظيم دقيق كوك (Fine tuner) داشته باشد.
ميله تكيه گاه از چوب، فلز يا فيبركربن سخت ساخته مي شود ويولنسل را در موقعيت نوازندگي نگه مي دارد.
در دوره باروك ويولنسل ميله تكيه گاه نداشت و آنرا بين ساق پاها نگه مي داشتند. حدوداً در دهه ي 1830 يك ويولنسل نواز بلژيكي بنام Auguste Adrien Servais ميله تكيه گاه را به كار گرفت و كاربرد آن را گسترش داد. ميله تكيه گاه هاي امروزي جمع شونده و قابل تنظيم هستند.
در گذشته اين قطعه را پس از نوازندگي از ساز جدا مي كردند. واژه Endpin كه به ميله تكيه گاه اطلاق مي شود، همچنين در مورد دكمه چوبي كه در همين محل در همه اعضاي خانواده ويولن وجود دارد نيز اطلاق مي شود.
پيچ تنظيم دقيق كوك (Fine tuner) و سيم ير (Tailpiece)
نوك ميله ي تكيه گاه ويولنسل را گاهي با يك پوشش لاستيكي مي پوشانند تا هم به عنوان يك محافظ از كند شدن نوك ميله جلوگيري كند و هم مانع سر خوردن تكيه گاه روي كفپوش هاي صيقلي شود. روش ها و ابزارهاي گوناگوني براي جلوگيري از مشكل سرخوردن تكيه گاه ابداع شده است.
چند گونه Endpin و ابزارهايي براي جلوگيري از سر خوردن آن
خرك (Bridge) و شكافهاي صدا (F-holes): خرك سيم ها را بالاتر از بدنه ويولنسل نگه مي دارد و ارتعاشات آنها را به صفحه رويي ساز و درون soundpost (ميله چوبي كه ميان دو صفحه رويي و پشتي ساز قرار مي گيرد) منتقل مي كند.
خرك در محل خود چسبانده نمي شود، اما فشار سيم ها آن را در محل خود نگه مي دارد.
خرك و شكاف هاي صدا
شكافهاي F كه بدليل شكل ظاهريشان اينگونه نامگذاري شده اند، در دو طرف خرك قرار داشته و به عنوان بخشي از فرايند صدادهي امكان تبادل هوا بين داخل و خارج ساز را فراهم مي كنند.
اين شكافها همچنين به عنوان محلي هستند كه دسترسي به فضاي دروني ساز در راستاي تعمير و نگهداري را فراهم مي كنند.
اجزاء داخلي ساز: ويولنسل در داخل دو قسمت عضو مهم دارد: bass bar كه به پشت صفحه رويي ساز چسبانده شده است و يك ميله ي چوبي به نام soundpost كه به شكل يك گوه دو صفحه رويي و پشتي ساز را در فاصله ثابتي از هم نگه مي دارد.
نمايي از استقرار Bass bar
Bass bar در زير پايه صداي بم خرك قرار مي گيرد و در تحكيم صفحه رويي ساز و همچنين انتشار نوسانات نقش ايفا مي كند.
در مقابل Soundpost زير پايه صداي زير خرك جاي گرفته و صفحه پشتي و رويي ويولنسل را به هم مرتبط مي كند. Soundpost هم مانند خرك به ساز چسبانده نمي شود، اما با فشار خرك و سيم ها در جاي خود نگه داشته مي شود.
Bass bar و soundpost به كمك هم وسانات سيم ها را به صفحه رويي ساز و در گستره كمتري به صفحه ي پشتي منتقل مي كنند.
اين دو صفحه در صدادهي ساز نقشي شبيه ديافراگم در صدا دهي بلندگو را ايفا مي كنند
در ساخت و تعمير ويولنسل از چسبي به نام چسب پنهان (Hide Glueآموزش ويولن) بكار مي رود كه اتصالاتي محكم و ماندگار و با اين حال قابل جداسازي در موارد لازم را پديد مي آورد. اين چسب يكي از انواع چسب هاي حيواني است كه از جوشاندن بلند مدت بافت پيوندي جانوري تهيه مي شود. صفحه رويي ممكن است با چسب رقيق شده چسبانده شود، چرا كه براي برخي تعميرها برداشتن بخش رويي ساز ضرورت پيدا مي كند.
از نظر تئوري، چسب بكار رفته از چوب ساز، استحكام كمتري دارد. در نتيجه هنگام انبساط و انقباض هاي احتمالي چوب، چسب گسسته شده و از ترك خوردن صفحه ي ساز پيشگيري مي شود.
آرشه: در روش سنتي، آرشه از چوب برزيلي يا پرنامبوكو ساخته مي شود. هر دوي اينها، چوب يك درخت (Caesalpina echinata) هستند، با اين تفاوت كه پرنامبوكو كه براي آرشه هاي با كيفيت تر استفاده مي-شود، چوب بخش مياني اين درخت است (which is sometimes stained to compensate). پرنامبوكو چوب سنگين و صمغ داري با خاصيت ارتجاعي بسيار است و از اين رو چوبي ايده آل براي ساختن آرشه به حساب مي آيد.
بدنه آرشه را از فيبركربن نيز مي سازند، چرا كه اين ماده از چوب مقاوم تر است. آرشه هاي كم بهاي مشقي با كيفيت پايين را معمولا از فايبرگلاس مي سازند. ميانگين درازاي آرشه ويولنسل حدود 73 سانتيمتر (كوتاه تر از آرشه ويولن و ويولا) و بلندي آن (از زير قلاب متحرك تا بالاي چوب آرشه) 3 سانتيمتر و ضخامت آن يك و نيم سانتيمتر است.
قسمتهاي مختلف آرشه
قلاب آرشه ويولنسل (Frog)، بخشي كه هنگام گرفتن آرشه زير انگشتان قرار مي گيرد، مانند ويولا داراي گوشه اي گرد شده ولي با پهناي بيشتر است. آرشه ويولنسل تقريباً 10 گرم از آرشه ويولا سنگين تر و آرشه ويولا نيز به همين اندازه از آرشه ويولن سنگين تر است.
براي موي آرشه از موي اسب استفاده مي شود، هرچند موهاي تهيه شده از مواد مصنوعي در رنگهاي گوناگون نيز براي اين كاربرد موجواست. نوازنده، موهاي آرشه را كلوفون اندود مي كند تا با سيمهاي ساز درگير شدهتثيشد و آنها را به نوسان درآورد.
موي آرشه بايد به صورت دوره اي تعويض شود، بخصوص آنگاه كه با پاره شدن پياپي موها يا كاهش كيفيت درگيري آنها با سيم مواجه مي شويم. موها در هنگام نوازندگي، بوسيله يك پيچ (End screw) كه قلاب گيرنده موها را به عقب مي كشد، تحت كشش قرار مي گيرند.
- ۴,۴۹۶ بازديد
- ۰ نظر