آموزش نوازندگي ويولن (بخش چهارم)

الگوي شماره۱/۷:
-پورتامنتوي دست چپ(Portamento)
ايجاد ارتباط و پيوستگي صوتي ميان دو نت در پوزيسيون هاي مبدا و مقصد هنگامي كه همراه با تغيير پوزيسيون دست چپ و ناشي از جابجايي طولي “دو شماره انگشت” متفاوت بر روي گريف مي باشد را “پورتامنتو” مي نامند. پورتامنتو مي تواند بر روي يك و يا دو سيم مجاور صورت گيرد و دست نيز مي تواند بصورت بالا رونده و يا پايين رونده بر روي گريف جابجا گردد.

الگوي شماره ۲/۱:
-الگوي دست راست:
۱/۲/۱: -الگوي دست گيري آرشه:
شكل دست گيري آرشه، طبق”الگوي پيشنهادي نگارنده” به شرح زير مي باشد:۱/۱/۲/۱: تكيه گاه سر انگشت يا نرمچه انگشت شست راست، بر كناره لبه بالايي دهانه پاشنه آرشه و يا در حالت مطلوب تر در ناحيه انتهاي لبه بالايي دهانه پاشنه و چوب آرشه قرار مي گيرد و بايستي از فرو بردن شست در داخل حفره پاشنه خودداري نمود.

فرم كلي انگشت شست به شكل صاف و يا بدون انحنا و در حالت مطلوب، به صورت هلالي به طرف خارج دست مي باشد.

در اين وضعيت از ايجاد هلال داخلي در انگشت شست، به سمت داخل دست بايستي خودداري نمود.

فرم كلي نشستن انگشت شست بدون انحنا

ايجاد هلال داخلي در انگشت شست، علاوه بر آنكه باعث ايجاد درد، فشار و گرفتگي در اين انگشت و نيز در ناحيه كف دست متصل به آن مي گردد؛ باعث ايجاد شكست نامناسب در مسير انتقال نيروي انگشت براي دست گيري آرشه گرديده و از پتانسيل اين انگشت در دست گيري پر توان تر آرشه مي كاهد.

قرارگيري انگشت شست به شكل هلالي به طرف خارج دست

تذكر-۲۳: گاه نوازنده در ابتداي دست گيري آرشه فرم كلي هلال شست را به شكل صحيح نگاه مي دارد اما به تدريج و در طي آرشه كشي، هلال انگشت شست را به سمت داخل دست مي شكند كه در اين رابطه لازم است نوازنده در مقاطع مختلف زماني تمرين به حالت و شكل كلي انگشت شست دقت نمايد.

ايجاد شكل اشتباه در هلال داخلي انگشت شست

۲/۱/۲/۱: در شيوه “آرشه كشي قائم” بر سيم، انگشت اشاره يا انگشت اول دست راست از بند اول (از سمت ناكل) آرشه را “دور گيري” مي نمايد و بر پهلوي آرشه خوابانده مي شود. در اين رابطه لازم است تا از قرار دادن و فرو بردن اين انگشت در فضاي بين مو و چوب آرشه جلوگيري نمود.انگشتان دوم و سوم بايستي از پهلو و از سمت داخلي بر پهلوي پاشنه قرار گيرند و بهتر است از قرار دادن كاملا عمود نرمچه انگشتان دوم و سوم بر پاشنه و ايجاد حالت قفل شدگي ميان اين انگشتان و پاشنه اجتناب نمود.

در اين رابطه بهتر است تا در سوي ديگر پاشنه، انگشت دوم به فاصله اندك از شست و روبروي اين انگشت بر كناره حفره پاشنه قرار گيرد.

نحوه قرارگيري و محل شست و انگشت دوم بر روي پاشنه

انگشت چهارم نيز از نرمچه به شكل هلالي بر روي چوب آرشه قرار مي گيرد كه ميزان خميدگي يا هلالي شكل بودن اين انگشت به هنگام دست گيري آرشه به عوامل مختلفي چون؛ شكل و اندازه انگشت، ميزان دوران كلي دست و نيز ميزان ارتفاع دست نسبت به آرشه به هنگام دست گيري آرشه و همينطور شكل قرار گيري نرمچه انگشت از پهلو و يا از نوك بر روي آرشه، بستگي دارد. با در نظر گرفتن موارد فوق، مي توان چنين گفت كه اين انگشت مي تواند با ميزان خميدگي كم و يا با انحناي ناچيز نيز، بر روي آرشه قرار گيرد.

نشستن انگشت چهارم از نرمچه بر روي پاشنه

نشستن بدون خميدگي انگشت چهارم بر روي پاشنه

روش آرشه كشي بر سيم (براساس الگوي پيشنهادي نگارنده):
۱/۳/۲/۱: در راهكار پيشنهادي نگارنده، متناظر با هر يك از چهار سيم ويولن يك زاويه متفاوت ميان امتداد بازوي راست و بدن نوازنده ايجاد مي گردد كه ميزان اين زاويه به گونه اي است كه در سيم اول (مي) هر چند بازو كمترين ميزان زاويه را با بدن داراست، به بدن تكيه نكرده و در سيم چهارم(سل) شانه و بازو در يك امتداد قرار مي گيرند.

زاويه صحيح بازو نسبت به تنه در چهار سيم ويولون

اگر از ناحيه آرنج، ساعد را جمع نموده تا جايي كه نسبت به بازو زاويه قائمه سازد و با حفظ دست در همين حالت، دست را گره كرده و حول بدن دوران دهيم شاهد خواهيم بود كه مشت گره كرده، مسير رفت و برگشتي دايره اي شكلي را حول تنه در محيط فضا مي پيمايد.

حال با اين توضيح، اگر به همين شكل و بدون انجام هيچگونه تغيير و اصلاح در اعضاي تشكيل دهنده دست، آرشه را در دست گرفته و بر روي سيم حركت دهيم باز هم شاهد خواهيم بود كه آرشه، مسيري رفت و برگشتي از پاشنه تا نوك و برعكس را، در حركتي از خرك تا بخشي از گريف طي كرده و باز مي گردد كه مطلوب نيست.

بنابراين نوازنده نياز دارد تا در حالت عمومي آرشه كشي، مسير حركت رفت و برگشتي آرشه هاي راست و چپ را بر روي سيم اصلاح نموده و امتداد طول حركتي آرشه را به موازات خرك و به فاصله ثابت از آن حفظ نمايد. حال در اين راستا مي توان براي اصلاح مسير آرشه كشي بر روي سيم، از روش پيشنهادي زير استفاده نمود: در يك آرشه راست مچ به شكل شكسته در راستاي “عمود بر ساعد” و در حالتي كه دست به علت شكست مچ نسبت به ساعد پايين تر مي باشد، در پاشنه نگاه داشته مي شود(در اينحالت از شكست جانبي به سمت راست مچ نسبت به ساعد بايستي جلوگيري نمود كه اين مسئله خود مي تواند باعث شود تا امتداد طولي آرشه و خرك با يكديگر موازي نماند) و بازو “بدون بالا آوردن شانه” حول بدن و به سمت چپ نوازنده مي چرخد.

شكست جانبي اشتباه مچ (به سمت راست نسبت به ساعد)

به تدريج و با شروع آرشه كشي از پاشنه به سمت نوك، بازو به محل اصلي و طبيعي خود بازگشته و شكست مچ نيز به حالت طبيعي در آمده و دست و ساعد هم راستا مي گردند.

هم راستايي تدريجي امتداد مچ و ساعد در طول آرشه كشي

هرچند با توجه به وجود اشكال متفاوت آناتومي، فيزيك بدني و ابعاد و اندازه هاي مختلف اندام نوازندگان و نيز طول هاي متفاوت آرشه هاي مورد استفاده نوازندگان، نمي توان محلي دقيق در طول آرشه براي نقطه هم راستايي دست و ساعد براي كليه اشخاص مشخص نمود، اما بايد دقت داشت كه در اكثر نوازندگان اين اتفاق در نقطه يك سوم پايين طول آرشه(محل تقريبي مركز ثقل آرشه) و حداكثر در نقطه وسط طول آرشه مي باشد.

فرم كلي صحيح دست راست در پاشنه

فرم كلي صحيح دست راست در نوك آرشه

در يك آرشه چپ عكس عمل فوق اتفاق مي افتد، بدين معني كه دست كه اكنون هم راستا با ساعد گشته است به تدريج با آرشه كشي به سمت پاشنه شروع به شكستن از ناحيه مچ نسبت به ساعد نموده و بازو نيز شروع به چرخش حول بدن مي نمايد. بطوري كه در پاشنه، شكل دست و بازو در حالت محيا و آماده براي شروع آرشه راست بعدي مي باشد.انجام راهكار فوق باعث اصلاح مسير حركتي آرشه كشي بر روي سيم گرديده و باعث موازي ماندن امتداد آرشه و خرك در طول آرشه كشي مي گردد(هر چند در اين رابطه از پتانسيل و امكان انجام تصحيح جزئي انگشتان دست راست بر روي آرشه و مسير حركتي آن بر روي سيم نبايد غافل بود.)

منبع: www.Viol.ir