ويولن ساز زهي و آرشه‌اي است. اين ساز كوچك‌ترين عضو سازهاي زهي آرشه‌اي است.
براي نواختن معمولاً روي شانه چپ قرار مي‌گيرد و با آرشه كه در دست راست نوازنده‌است نواخته مي‌شود.
كوك سيم‌هاي ويولن از زير به بم به ترتيب: مي (سيم اول)، لا (سيم دوم)، ر (سيم سوم)، سل (سيم چهارم).
اصوات سيم‌هاي مجاور نسبت به‌يكديگر فاصله پنجم درست را تشكيل مي‌دهند. در اين وسعت صدا ويولن قادر است تمام فواصل كروماتيك و كوچك‌تر از آن را اجرا نمايد.
تاريخچه ويولون
تاريخچه ويلن در اروپا به قرن 9 ميلادي باز ميگردد.بسياري معتقدند كه ويلن نمونه تكميل شده ساز رباب است. رباب سازي است كه بعدها وقتي به اروپا آورده شد و تغييراتي در آن بوجود آمد به نام ربك در اروپا شهرت گرفت. برخي بر اين باورند كه ساز ويلن متعلق به يك امپراطوري هند در 5000 سال قبل از ميلاد بوده است و برخي ديگر ريشه ان را در افريقا و حتي كشورهاي عربي ميدانند. فرمهاي اوليه داراي سوراخي بودند كه بر روي ساز قرار داشت اما بعد ها اين سوراخ از بدنه ساز ها حذف شدند و اين ساز با چهار سيم سر اغاز ساز ويلن تكامل يافته در سالهاي اينده شد. در اروپا از قرن ۱۱ به بعد ساز ويلن به صورت تكامل يافته ديده مي‌شود.
پيشينهٔ ساز
از اولين سازندگان ويلن مي‌توان به گاسپارو برتولوني ايتاليايي نام برد ، كه در برخي موارد وي را مختراع اين ساز ميدانند. از شاگردان مشهور گاسپارو برتولوني آندره آماتي بود كه او هم بهترين سازنده ويولن در سطح جهان يعني آنتونيو استراديواري ايتاليايي را پرورش داد. تا كنون كسي در جهان پيدا نشده كه نه تنها بتواند هنر او را تكميل نمايد بلكه قادر نبوده ويولني بسازد كه از حيث زيبايي و صوت بتواند با ويولن‌هاي آنتونيو استراديواريوس برابري نمايد. جلا و ظاهر خوش ويولن استراديواريوس چيزي در حد كيفيت خورشيد كه روي پوست ابريشمي تابيده باشد است و هم چنين نرمي و لطافت خاص و منحصر به فرد يا مي‌توان گفت پختگي.
يكي از كارهاي استراديواريوس ايجاد ويولن كنسرت است كه با طنين نيرومند خود در كنسرتها مقام ارجمند دارد و موسيقي بيشتر از اين لحاظ مديون استراديواريوس مي‌باشد.
تاكنون بيش از سه سده از اختراع اولين نمونه ويولن توسط گاسپارو برتولوني ميگذرد و در اين مدت با وجودي كه كشفيات جديدي در علوم فيزيك و شيمي نموده‌اند نه تنها نتوانسته‌اند در ساختمان ويولن تغييري بدهند بلكه از رموز كار سازندگان قديم نيز چيزي درك نكرده‌اند.
بخش‌هاي ويولون
اين ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته مي‌شود.وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم مي‌باشد.
ويلن از بخش هاي زير تشكيل شده است :
•آرشه: يا كمان تركه‌اي چوبي است كه رشته‌هاي موي دم اسب در طول آن كشيده شده و به دو سر آن ثابت شده‌است.
•جعبه طنيني (جعبه ريزونانس): جعبه‌اي است كه از سه بخش صفحه روئي ، صفحه زيرين و زوارهاي دور تشكيل شده است. گريف ،خرك و سيم گير در اين ساز از جنس چوب آبنوس ( به دليل استحكام بيشتر)مي باشد.
•دسته يا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تكيه سيم هاست كه محل انگشت گذاري نوازنده در قسمت بالاي آن قرار دارد. نوازنده ويولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت گذاري كند.انتهاي دسته به جعبه كوچكي (جعبه كوك) ختم مي‌شود كه سيم‌ها در درون آن به دور گوشي‌هاي كوك پيچيده مي‌شوند.
•خرك: پليست بين سيم‌ها و جعبه طنيني . نقش خرك تقسيم راه سيم ها ، نگه داشتن سيم ها با ارتفاع خاص براي عبور بر روي جعبه طنيني و انتقال ارتعاشات سيم‌ها به جعبه طنيني . در داخل جعبه طنيني استوانه چوبي كوچكي قرار دارد (تقريباً در زير محلي كه خرك قرار دارد)، كه نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زيرين ساز و مانعي در جهت عدم شكسته شدن صفحه روئي ساز از فشار سيم ها و خرك.
•گريف: از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ويلن چسبيده‌است و تا ميانهٔ جعبهٔ ساز ادامه دارد. گريف بخشي است كه نوازنده با انگشت خود سيم را به آن مي‌چسباند و به اين ترتيب طول سيم را كوتاه مي‌كند و نت‌هاي مختلف را مي‌نوازد.
•سيم گير:آموزش ويولن از آبنوس ساخته شده و در فاصله اندكي از خرك تا آخر تنه ويولن كشيده شده‌است. با زهي از جنس روده يا پلاستيك يا سيم به دكمه‌اي كه در قسمت پائين جدار تعبيه شده بند مي‌شود.
•سيم‌ها: سيم‌ها از جعبه كوچك سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تكيه‌گاه سيم‌ها ادامه يافته، از روي خرك عبور كرده و در سيم‌گير مهار مي‌شوند. سيم‌هاي ويولن قبلا از روده گوسفند (زه) ساخته مي‌شد. امروزه در سيم‌هاي بم‌تر، روي روده سيم فلزي نازكي مي‌پيچند و در سيم‌هاي زيرتر از مفتول فلزي تنها استفاده مي‌شود.
نقش اين ساز چه در اركسترها، به صورت گروه نوازي و چه در اركستر مجلسي و ختي بصورت تكنوازي پر اهميت است و بيشترين نقش را در اركستر بر عهده دارند. نخستين سازندگان معروف ويولن ازايتاليا هستند. گاسپارو داسالو نخستين ويولن حقيقي را ساخت، اما معروفترين ويولن‌ها در شهر كرمونا ساخته شدند. آندره اماتي و فرزندش نيكولا آماتي و شاگردش آنتونيو استراديواري، بهترين ويولن‌هاي دنيا را تاكنون ساخته‌اند.
نوازندگي ويولون
نقش اين ساز چه در اركستر بزرگ چه به طور جمعي و انفرادي بسيار پر اهميت است. وجهه جهاني ويولن را مي‌توان در سازگاري آن با فرهنگهاي مختلف و حضور اين ساز در موسيقي ملل مختلف ديد.
محل قرار گرفتن ويلن بر روي سطح شانه و در نزديكي گردن نوازنده است.
- ۴,۳۰۰ بازديد
- ۰ نظر