الگوي شماره۱/۷:
-پورتامنتوي دست چپ(Portamento)
ايجاد ارتباط و پيوستگي صوتي ميان دو نت در پوزيسيون هاي مبدا و مقصد هنگامي كه همراه با تغيير پوزيسيون دست چپ و ناشي از جابجايي طولي “دو شماره انگشت” متفاوت بر روي گريف مي باشد را “پورتامنتو” مي نامند. پورتامنتو مي تواند بر روي يك و يا دو سيم مجاور صورت گيرد و دست نيز مي تواند بصورت بالا رونده و يا پايين رونده بر روي گريف جابجا گردد.
۱/۱/۷:هرگاه اجراي پورتامنتو با جابجايي بالا رونده دست چپ و همراه با تغيير انگشت شماره كمتر به سوي انگشت شماره بيشتر باشد(همانند اجراي نت سل با انگشت سوم در پوزيسيون چهارم پس از اجراي نت سي با انگشت اول در پوزيسون اول سيم لا)، اين جابجايي بايستي با انتقال و لغزش انگشت شماره كمتر از پوزيسيون مبدا به پوزيسيون مقصد و سپس گذاشتن سريع انگشت شماره بيشتر بر روي گريف صورت پذيرد. (مثال فوق، با انتقال انگشت اول- سي به انگشت اول- مي در پوزيسيون چهارم و سپس گذاشتن سريع انگشت سوم-سل در همين پوزيسيون انجام مي گيرد.)
۲/۱/۷: هرگاه اجراي پورتامنتو با جابجايي بالا رونده دست چپ و همراه با تغيير انگشت شماره بيشتر به سوي انگشت شماره كمتر باشد(همانند اجراي نت مي انگشت دوم پوزيسيون سوم پس از اجراي نت ر انگشت سوم پوزيسيون اول سيم لا)، اين جابجايي بايستي با انتقال و لغزش انگشت شماره بيشتر از پوزيسيون مبدا به پوزيسيون مقصد و سپس گذاشتن سريع انگشت شماره كمتر بر روي گريف صورت پذيرد.(مثال فوق، با انتقال انگشت سوم- ر به انگشت سوم- فا در پوزيسيون سوم و سپس گذاشتن سريع انگشت دوم- مي در همين پوزيسيون انجام مي گيرد.)
۳/۱/۷: هرگاه اجراي پورتامنتو با جابجايي پايين رونده دست چپ و همراه با تغيير انگشت شماره بيشتر به سوي انگشت شماره كمتر باشد(همانند اجراي نت لا انگشت اول پوزيسيون اول پس از اجراي نت دو انگشت دوم پوزيسيون دوم سيم سل)، اين جابجايي بايستي با انتقال و لغزش انگشت شماره بيشتر از پوزيسيون مبدا به پوزيسيون مقصد و سپس گذاشتن سريع انگشت شماره كمتر بر روي گريف صورت پذيرد.(مثال فوق، با انتقال انگشت دوم- دو به انگشت دوم- سي در پوزيسيون اول و سپس گذاشتن سريع انگشت اول- لا در همين پوزيسيون انجام مي گيرد.)
۴/۱/۷: هرگاه اجراي پورتامنتو با جابجايي پايين رونده دست چپ و همراه با تغيير انگشت شماره كمتر به سوي انگشت شماره بيشتر باشد(همانند اجراي نت دو انگشت دوم پوزيسيون اول پس از اجراي نت ر انگشت اول پوزيسيون سوم سيم لا)، اين جابجايي بايستي با انتقال و لغزش انگشت شماره كمتر از پوزيسيون مبدا به پوزيسيون مقصد و سپس گذاشتن سريع انگشت شماره بيشتر بر روي گريف صورت پذيرد.(مثال فوق، با انتقال انگشت اول- ر به انگشت اول- سي در پوزيسيون اول و سپس گذاشتن سريع انگشت دوم- دو در همين پوزيسيون انجام مي گيرد.)
۵/۱/۷:قواعد كلي مربوط به پورتامنتو در حالتي كه بين دو سيم مجاور انجام گيرد، تفاوتي با قواعدمربوط به پورتامنتو بر روي يك سيم ندارد.
تذكر-۲۲: در تمرينات، پورتامنتو در ابتدا با ضرب آهنگ سنگين نواخته شود و نت مربوط انگشت جابه جا شونده همانند يك نت زينت نواخته شود.
در اينجا بايد دقت داشت كه كليه نكات تشريح شده در اين سلسله مقالات در رابطه با «راهكار پيشنهادي» آرشه كشي و نكات مورد اشاره در آن، مربوط است به اصول كلي همين راهكار؛ هرچند ممكن است نوازندگان حرفه اي به شيوه اي بسيار شخصي بعضي از روش ها و اصول اين راهكار را دچار تغييراتي گردانند و به دلايل مختلف، بررسي اصول فارغ از بيان موارد استثنا خواهد بود.
برخي از اطلاعات پيش نياز:
از پيش نيازهاي آرشه كشي، آماده سازي آرشه است. در اين رابطه لازم است تا نوازنده از آرشه اي استفاده نمايد كه از ميزان موي كامل و مناسبي برخوردار باشد. در صورتي كه قسمتي از موهاي آرشه به علت كهنگي يا پوسيدگي ريخته باشد، استفاده از آرشه باعث تسريع در امر كج شدن آن در امتداد طولي (كمانش جانبي آرشه) و در نهايت خرابي و عدم كارايي خواهد شد.
پس از استفاده از آرشه، حتما بايستي پيچ تنظيم موي آرشه را شل نمود تا آرشه در حالت كشيدگي در زمان عدم استفاده و طولاني مدت باقي نماند و صدمه نبيند و نيز براي شروع تمرين نبايستي پيچ تنظيم را بيش از اندازه سفت نمود.
از تماس دست و انگشتان با موي آرشه بايد جلوگيري نمود تا رطوبت و آلودگي دست به موي آرشه منتقل نگردد زيرا مناطقي از مو كه آلوده مي گردند، فاقد خاصيت جذب صمغ (كليفون) و نيز صدادهي خواهند گرديد.
از استفاده بيش از اندازه كليفون بر روي مو بايد پرهيز نمود، زيرا اول آنكه باعث مي گردد قسمتي از كليفون كه بيش از اندازه بر آرشه ماليده شده به هوا برخاسته و توسط نوازنده تنفس گردد و دوم بر روي سطح ساز نشسته كه اين صمغ در تماس با رطوبت هوا و دست نوازنده ايجاد غشائي مزاحم بر روي رنگ ساز را خواهد نمود كه تاثيرات نامطلوب بر رنگ و نيز صداي خروجي از ساز خواهد داشت و سوم ايجاد غشائي كلفت بر روي طولي از سيم كه مورد آرشه كشي قرار مي گيرد را خواهد نمود، اين اتفاق باعث ايجاد صدايي گزنده در سيم مي گردد و سيم در حالت انباشته از كليفون كيفيت صداي واقعي خود را از دست خواهد داد، زيرا بخشي از قدرت ارتعاش وارده از آرشه بر سيم بر اثر كلفتي غشاي كليفون مستهلك خواهد گرديد و سيم يك ارتعاش كامل را تجربه نخواهد نمود.در اين رابطه نياز است تا نوازنده هر روز پس از تمرين سطح سيم ها را با مواد مخصوص نظافت سيم (string cleaner) تميز نمايد، در صورت عدم دسترسي به اين مواد مي توان از يك پارچه نرم استفاده نمود. بهتر است هر روز پس از تمرين، سطح سيم و ساز از كليفون پاك شود.هرگز براي تميز كردن سيم از ناخن نبايد استفاده نمود چنانكه براي مثال، انجام اين عمل مي تواند باعث صدمه ديدن سطح سيم و يا لايه هاي دورپيچ شده بر روي هسته سيم هاي نيم زه (synthetic string) گردد.در تميز كردن سيم، از بكار بردن مستقيم الكل با غلظت بالا كه از جمله حلال هاي كليفون به شمار مي رود بايستي پرهيز نمود زيرا احتمال چكيدن آن بر روي رنگ ساز و صدمه ديدن رنگ ساز وجود خواهد داشت و نيز بسياري از انواع سيم ها بر اثر استفاده از الكل به شدت مستهلك خواهند گرديد.استفاده از انواع گوناگون كليفون ها بر يك آرشه در حالي كه هنوز اثر كليفون قبلي بر روي مو باقي است، باعث ايجاد ناهمگوني و ناهماهنگي در صداي ايجاد شده از آرشه مي گردد زيرا بسته به ماهيت متفاوت خواسته سازندگان، از صمغ ها و مواد متفاوت با كيفيت هاي گوناگون و خواص مختلف و نيز روش هاي متفاوت ساخت در توليد كليفون استفاده مي گردد.بعضي از سازندگان براي هريك از انواع سيم هاي مختلف توليدي خود، كليفون مناسب همان سيم را ساخته و جهت مصرف توصيه مي نمايند كه در اين رابطه مي توان از كليفون مناسب هر سيم استفاده نمود.
الگوي شماره ۲/۱:
-الگوي دست راست:
۱/۲/۱: -الگوي دست گيري آرشه:
شكل دست گيري آرشه، طبق”الگوي پيشنهادي نگارنده” به شرح زير مي باشد:
۱/۱/۲/۱: تكيه گاه سر انگشت يا نرمچه انگشت شست راست، بر كناره لبه بالايي دهانه پاشنه آرشه و يا در حالت مطلوب تر در ناحيه انتهاي لبه بالايي دهانه پاشنه و چوب آرشه قرار مي گيرد و بايستي از فرو بردن شست در داخل حفره پاشنه خودداري نمود.
فرم كلي انگشت شست به شكل صاف و يا بدون انحنا و در حالت مطلوب، به صورت هلالي به طرف خارج دست مي باشد.
در اين وضعيت از ايجاد هلال داخلي در انگشت شست، به سمت داخل دست بايستي خودداري نمود.
فرم كلي نشستن انگشت شست بدون انحنا
ايجاد هلال داخلي در انگشت شست، علاوه بر آنكه باعث ايجاد درد، فشار و گرفتگي در اين انگشت و نيز در ناحيه كف دست متصل به آن مي گردد؛ باعث ايجاد شكست نامناسب در مسير انتقال نيروي انگشت براي دست گيري آرشه گرديده و از پتانسيل اين انگشت در دست گيري پر توان تر آرشه مي كاهد.
قرارگيري انگشت شست به شكل هلالي به طرف خارج دست
تذكر-۲۳: گاه نوازنده در ابتداي دست گيري آرشه فرم كلي هلال شست را به شكل صحيح نگاه مي دارد اما به تدريج و در طي آرشه كشي، هلال انگشت شست را به سمت داخل دست مي شكند كه در اين رابطه لازم است نوازنده در مقاطع مختلف زماني تمرين به حالت و شكل كلي انگشت شست دقت نمايد.
ايجاد شكل اشتباه در هلال داخلي انگشت شست
۲/۱/۲/۱: در شيوه “آرشه كشي قائم” بر سيم، انگشت اشاره يا انگشت اول دست راست از بند اول (از سمت ناكل) آرشه را “دور گيري” مي نمايد و بر پهلوي آرشه خوابانده مي شود. در اين رابطه لازم است تا از قرار دادن و فرو بردن اين انگشت در فضاي بين مو و چوب آرشه جلوگيري نمود.انگشتان دوم و سوم بايستي از پهلو و از سمت داخلي بر پهلوي پاشنه قرار گيرند و بهتر است از قرار دادن كاملا عمود نرمچه انگشتان دوم و سوم بر پاشنه و ايجاد حالت قفل شدگي ميان اين انگشتان و پاشنه اجتناب نمود.در اين رابطه بهتر است تا در سوي ديگر پاشنه، انگشت دوم به فاصله اندك از شست و روبروي اين انگشت بر كناره حفره پاشنه قرار گيرد.
نحوه قرارگيري و محل شست و انگشت دوم بر روي پاشنه
انگشت چهارم نيز از نرمچه به شكل هلالي بر روي چوب آرشه قرار مي گيرد كه ميزان خميدگي يا هلالي شكل بودن اين انگشت به هنگام دست گيري آرشه به عوامل مختلفي چون؛ شكل و اندازه انگشت، ميزان دوران كلي دست و نيز ميزان ارتفاع دست نسبت به آرشه به هنگام دست گيري آرشه و همينطور شكل قرار گيري نرمچه انگشت از پهلو و يا از نوك بر روي آرشه، بستگي دارد.آموزش ويولن با در نظر گرفتن موارد فوق، مي توان چنين گفت كه اين انگشت مي تواند با ميزان خميدگي كم و يا با انحناي ناچيز نيز، بر روي آرشه قرار گيرد.
نشستن انگشت چهارم از نرمچه بر روي پاشنه
نشستن بدون خميدگي انگشت چهارم بر روي پاشنه
- ۵,۴۰۷ بازديد
- ۰ نظر